Search

Lezing 12 september: Transitie als traditie

Topos Maastricht
Sep 5, 2016
2 min read

Nieuwe energie halen uit het mijnverleden in Parkstad

Van de rijke mijnhistorie in Zuid-Limburg is – anders dan in de buurlanden - maar weinig tastbaars overgebleven. Wat nog zichtbaar is, zijn enkele nederzettingen (mijnkoloniën), een museum, een mijnschacht en nog wat naamborden. De sfeer van het rijke mijnverleden is alleen nog te achterhalen uit de verhalen van de oudere generaties, de muziek (Carboon), de boeken en de publicaties (Ad Knotter, Wiel Kusters en Marcia Luijten).Na de mijnsluiting is met drastisch te werk gegaan door de vergane glorie weg te poetsen, dit via diverse sporen:

Economisch. Na de fameuze toespraak van Minister Joop den Uyl werd alles op alles gezet om de werkgelegenheid en bedrijvigheid te vervangen, of liever gezegd te transformeren. In diverse categorieën werd met wisselend succes voor vervangende werkgelegenheid gezocht, in productie (DAF/Volvo) en in dienstverlening (ABP/CBS). Voor de jongere generatie werden kansen voor ontwikkeling geboden: nieuwe kennis-/onderwijsinstellingen (OU e.a.). Merkwaardig genoeg is de universiteit in Limburg niet in Heerlen geland.

Sociaal cultureel. Reeds in de mijnperiode was er sprake van verschillen in oostelijke en westelijke mijnstreek en zelfs binnen de oostelijke mijnstreek waren er grote verschillen! Met betrekking tot het laatste zijn veel publicaties en onderzoeken gedaan: ‘Heerlen als rijke ambtenarenstad’ en ‘Kerkrade van de ondergrondse Koempel’. Deze verschillen zijn tot dusver nog niet uitgewist. Sterker nog, leegstand van panden, werkloosheid, krimp mede als gevolg van vertrekkende jeugd schreeuwen in Kerkrade e.o. om nieuwe ruimtelijke en economische impulsen.

Ruimtelijk. Eind 70er/80 er jaren is de overheid gestart met de herstructurering in ‘Van zwart naar groen’. Voorbeelden hiervan zijn nieuwe woonwijken waar destijds mijncomplexen stonden, de aanleg van een nieuwe ingrijpende wegeninfrastructuur die het inmiddels chaotisch gegroeid stedelijk weefsel weer een samenhangend ruimtelijk beeld moest geven.

Anno 2016 zien we dat de voormalige mijnstreek zich steeds meer gaat profileren op het gebied van (kennis-)economie (DSM/Sabic), cultuur (Musea e.d.) en ruimte (IBA). In beleid en onderzoek worden combinaties gemaakt door elkaar op te zoeken. Illustratief zijn de Brightlands verwijzingen naar ‘crossing borders’. De (oostelijke) mijnregio heet nu Parkstadregio en geeft vorm aan haar groene imago.

Sprekers

Louis Hiddes zal ons meenemen in de recente ontwikkeling van het van het Mijnwaterproject (IBA) met het duiden van (winst-)kansen voor instellingen, bedrijven, investeerders, ondernemers en uiteraard ook voor de burgers. Centraal staat de bedrijfsmatige uitwerking (technische, organisatorisch en economisch) en de ruimtelijke impact hiervan.

Bas Wauben zal als architect/stedenbouwkundige hierop inhaken met zijn opgedane ervaringen van enkele projecten met zijn kritische beschouwing op onder meer de rolverandering en de hindernissen (w.o. regelgeving) die hij ontmoet heeft.Locatie: Jan van Eyck academie, Academieplein 1, Maastricht

Het programma van de avond is als volgt: